Verslag kennismakingsworkshop M-Learning, 7 december 2022, Zeist
Oftewel: Hoe een voorstelrondje 3 uur kan duren
Trainer: Richard Steenbergen
Trainingsacteur: Frank Boere
Gastvrouw: Ida vd Lagemaat
Daar zit ik dan, tussen 16 andere deelnemers aan de kennismakingsworkshop “M-learning”.
Even getwijfeld of ik me zou inschrijven: M-learning, dat klinkt voor mij als E-learning, en als ik ergens geen zin in heb is het alwéér achter een scherm zitten... Maar in de mail van de Activiteitencommissie lees ik dingen als “nieuwe werkvorm”, “minder spanning”, en “een leervorm die als “echt” wordt ervaren”…. Ja, natuurlijk schrijf je je dan in. Wie zou daar niet nieuwsgierig van worden!
M-learning, oftewel Leren in het Moment, is bedacht door Richard Steenbergen tijdens zijn jarenlange ervaring met oa. agressietrainingen. Hij merkte dat het met reguliere methoden soms erg lang duurt voordat je bij de kern van een leervraag komt; het gaat dan lang over een bepaald persoon, en niet over gedrag. Ook kan, door spanning vooraf bij de deelnemer, het leerrendement laag zijn.
Samen met Frank Boere ontwikkelde hij daarom een nieuwe manier van werken met een trainingsacteur. In plaats van een rollenspel te doen voor de klas, wat door veel mensen als behoorlijk eng wordt ervaren, blijft tijdens M-learning iedere deelnemer in de groep zitten. De trainer gaat een gesprek aan met de groep en de trainingsacteur (TA) mengt zich in dit gesprek door steeds kleine, ontregelende “speldenprikken” uit te delen. Dit doet hij door én de deelnemers én de groepsdynamiek verbaal en non-verbaal goed in de gaten te houden, en meteen te reageren op wat hij ziet of hoort. Wat er gebeurt in het hier en nu, wordt dus meteen opgepakt en kan worden vertaald naar een leerervaring.
Klinkt dit nog vaag? Lees even verder.
Na een korte introductie van Richard gaan we “even” een voorstelrondje doen. Richard legt uit dat hij de TA van dienst, Frank Boere, nu “aanzet”. Als een TA aanstaat, betekent dat dat je als deelnemer geconfronteerd kun worden met gedrag rond een bepaald thema. Je wordt van harte uitgenodigd om te reageren op wat er gebeurt.
Wat precies het thema is dat we vandaag behandelen, is me niet geheel duidelijk, maar dat Frank aanstaat, merk ik meteen. Als ik mezelf voorstel en een beetje te lang van stof dreig te worden, zegt hij ‘Hou het maar even bij wat voor trainingen je geeft, we hebben maar tot vier uur.’
Hállo.
Ik maak me er vanaf met een grapje, maar even later, als ik aarzel na een vraag van Richard, zegt Frank: ‘nou denk maar even na hoor, wij gaan intussen vast naar iemand anders.’
Slik.
Ik weet dat ik in een workshop zit, ik weet dat Frank hier in een bepaalde rol aanwezig is, ik ben me bewust van de meta-situatie waarin ik, als trainingsacteur, speel dat ik een deelnemer ben die met een trainingsacteur werkt.
En toch gebeurt er iets in mijn hoofd.
Dat thema dat bij mij al zo lang speelt, ruimte mogen en durven innemen, dat komt meteen boven. Was dit een echte trainingssessie geweest, dan was Richard hier waarschijnlijk bovenop gedoken. Nu gaan we verder, want ja, we hebben inderdaad maar tot 4 uur.
Ik zie Frank voortdurend de groep “scannen”. Wie kijkt er op zijn horloge, wie geeuwt, wie bijt op zijn lip, wie knikt instemmend? Iedereen zit op het puntje van zijn stoel. Je kunt er zomaar worden uitgepikt, het is zaak om alert te blijven.
Renate maakt een gevatte opmerking en belandt daardoor op de “TA” stoel, maar Frank gaat, vanaf zijn nieuwe plek, als een hedendaagse versie van Karlsson van het Dak door met “tirriteren”. Als ik vraag of Frank nu niet “uit” moet, wordt dat meteen door Richard opgepakt: ‘Waarom vraag je dat?’
(ik) ‘Ehhhh…. Duidelijkheid voor de groep?’
(hij) ‘Waarom wil jij dit vragen voor de groep?’
Zo gaat het even door, en ik kom er niet echt uit. Ik had spontaan iets geroepen, en daar slaan zij op aan.
Dan begint het me geleidelijk te dagen: wat zij doen, deze twee, is je zó uit de tent lokken dat je je natuurlijke gedrag laat zien. Niet het aangeleerde, niet het sociaal wenselijke, nee, authentiek gedrag. Want als je écht reageert, kun je ook écht iets leren. En samen onderzoek je wat dat is, en hoe dat bij jou werkt.
Dat is volgens mij waar M-learning om draait.
Ook als je niet zelf aan de beurt bent kan er iets in gang worden gezet. Hadass merkt op dat zij zojuist iets vond van een bepaalde interactie, maar niet had ingegrepen, en zichzelf daarna afvroeg: waarom niet? Richard geeft aan dat dit een mooie ingang zou zijn naar het bespreken van de groepsdynamiek. Was dit een “echte” groep geweest, dan zou hij dit zeker oppakken. En zo slingert het gesprek zich voort, via zijweggetjes, opmerkingen, opmerkingen over opmerkingen, naar weer een nieuwe draai, go with the flow, leer van wat er gebeurt, hier, in dit moment.
Er zijn natuurlijk wel voorwaarden voor het toepassen van deze werkvorm.
- - Grenzen opzoeken, maar er niet overheen gaan
- - Volle aandacht, eerlijkheid en oprechtheid van trainer en TA (en hopelijk de deelnemer)
- - Helderheid over aan/ uit/ snooze stand van de TA
- - Mogelijkheid tot “uitzetten” van de TA (sowieso staat hij altijd uit tijdens pauzes)
- - Mogelijkheid tot “uitzetten”van de TA op een specifiek iemand (als er veel persoonlijks boven komt)
- - Laag inzetten, niet meteen vol erop
- - TA mag niet persoonlijk worden (niet over iemands gewicht, stotteren oid)
- - Als TA (en ook als trainer) ben je niet erg aardig als je “aan” staat; je moet nare dingen durven te zeggen tegen een deelnemer en je impulsen durven in te zetten, hoewel je hiervoor voor je gevoel geen mandaat van de deelnemer hebt gekregen
- - Fijngevoeligheid en sensitiviteit. Trainer en TA moeten goed aanvoelen wat er gebeurt en hoe ze dat op de juiste manier boven water krijgen, maar ook wanneer ze even moeten “downtunen’’
- - Nablussen van eventuele brandjes. Je wilt mensen een succeservaring meegeven.
Door alle ingrepen van Richard en Frank zijn we pas drie uur later toe aan de laatste kandidaat van het voorstelrondje, dat daarmee ongemerkt is getransformeerd van kennismakings-instrument tot M-learning ervaring. Onszelf voorstellen was geen doel, maar een middel tot gesprek.
Ik begrijp nu ook waarom Richard normaal gesproken elk uur een pauze inlast: ik ben bekaf, en dat geldt niet alleen voor mij zo te horen. De borrel die Richard ons na afloop aanbiedt is zéér welkom.
Was het confronterend? Ja! Intensief? Zeker! Maar ook leuk, en leerzaam!
Bedankt, fijne groep: Astrid, Corry, Cunie, Fake, Gertie, Hadass, Ida, Ivor, Jeroen, Kirsten, Louis, Marloes, Marly, Peter en Renate (Annerieke beterschap)
En natuurlijk veel dank aan Richard Steenbergen en Frank Boere voor deze enerverende middag. Time-out!
Monique Tinnemans.
(Meer weten over M-learning? www.profendum.nl)