Verslag workshop Clean Language
Datum: 25 augustus 2022
Gegeven door: Michael Oskam
Gastvrouw: Judith Schut
Donderdagavond 19.15u loop ik naar boven. Computer aan. Nog een keer heen en weer voor een kopje koffie en een glas water. Webcam richten, oortjes in en inloggen maar. Diverse stemmen met “Hoi” komen mijn richting op en ik antwoord. Na mij herhaalt dit ritueel zich met nog een aantal gezichten totdat Judith Schut aangeeft dat Michael Oskam wat haar betreft wel kan beginnen...
Heb je een beeld gekregen van bovenstaande situatie? Want zelf ben je natuurlijk ook wel vaker ingelogd bij een workshop of bijeenkomst. Nou, precies. Dat is dus wat Clean Language wil voorkomen. Voorkomen dat je jouw eigen ervaringen en beelden gaat vermengen met de ervaringen en beelden die jouw gesprekspartner wil delen.
Na eerst onze eigen verwachtingen te hebben uitgesproken, samen met wat dat van onszelf en van de groep vraagt, deelde Michael een foto op het scherm. “Deel in de chat wat je net zag.” En uiteraard deelden we verschillende details, of verschillend gecombineerd in ieder geval. Elk mens heeft namelijk zijn eigen perceptie van hetzelfde door onze unieke filter gevormd door onze eigen interesses, ervaringen en overtuigingen.
In gesprek met een gesprekspartner zijn we vaak aan het checken of ons eigen gevormde plaatje klopt. Gaan dáár gericht naar op zoek. Maar wat gebeurt er als je Clean Language gebruikt om de ander te bevragen? Met een paar Clean vragen gingen we in tweetallen aan de slag in breakout rooms:
- En wat voor … is dat?
- En is er nog iets over …?
- En wat gebeurt er dan?
- En wanneer …, wat gebeurt er dan met …?
- En wat zou je willen dat er zou gebeuren?
Een kleine verandering aan een vraag kan deze al minder Clean maken. Bijvoorbeeld: "En is er nog iets over...?" veranderen in "En is er nog meer over...?" zou kunnen impliceren dat wat er gezegd is nog niet genoeg was.
Tijdens het oefenen werd merkbaar dat Clean vragen hielpen om jezelf beter te begrijpen. Zo gauw het minder Clean werd, kon er makkelijk verwarring ontstaan bij de ondervraagde. Het eigen beeld wordt vermengd met beelden van de ander en dat werkt verwarrend. Het doel van Clean Language is namelijk niet dat jij als vrager de ander hoeft te begrijpen, maar dat jij de ander helpt zichzelf beter te begrijpen.
Dit kan door naar de realiteit te vragen, maar dit is ook mogelijk via een metafoor. Uiteraard alleen de metafoor van degene die bevraagd wordt, want anders draait het weer om jouw eigen beeld.
Er was ons als voorbereiding op deze workshop al gevraagd een metafoor te bedenken bij de zin: “Als ik leer op mijn best, is dat net zoiets als …”
Wederom in tweetallen gingen we elkaar, met dezelfde set vragen als bovenstaand aangegeven met als extra vraag “En waar is …?”, bevragen over de metafoor. Mooi om te merken hoe weinig je inderdaad van de ander hoeft te begrijpen om te zien dat diegene zelf binnen een paar minuten een inzicht heeft gekregen!
Binnen ons werk als trainingsacteurs kan deze methodiek helpen om preciezer door te vragen op wat iemand bedoelt. Bijvoorbeeld: “En wat voor boos is dat?”. Bij het nabespreken van een casus kan het inzicht (of eventueel gebruikte metafoor) verder Clean uitgevraagd worden, waardoor het inzicht helderder kan worden.
Alhoewel Clean Language als methode niet altijd werkt… Bij hoge (wc) nood of brand is handelen waarschijnlijk net iets verstandiger dan blijven doorvragen tot er een nieuw inzicht komt… Gaf deze kennismakingsworkshop een mooie inkijk in de kracht er van. En ja, uiteraard valt er nog veel meer over te leren in trainingen en opleidingen die Michael Oskam verzorgt. En Clean zoals de opzet van deze workshop zelf ook was, wisten we dat het zou eindigen met de pitch voor meer. Dat beeld was al netjes doorgegeven, een zuivere totaalervaring dus!